Zouden het de Provinciale Verkiezingen van 15 maart zijn? Zouden die het uitstel hebben aangemoedigd om meer duidelijkheid te geven over het mestbeleid en piekbelasters. Besturen is toch ook: besluiten nemen die niet iedereen zal bevallen. Worden we geregeerd door angsthazen of knoeiers?
Dat uitstellen van besluiten maakt mensen cynisch, moedeloos of opstandig. Andersom gebeurt nu ook. Minister Hugo de Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) komt met een plan dat actief en doortastend iets aan de woningnood wil doen. Ongekend in tijdperk Rutte. Meer sociale huurwoningen en bouwen voor middeninkomens. Onmisbare beroepsgroepen zoals mensen in de zorg, onderwijs, bouw en techniek kunnen nu bijna niet aan betaalbare woningen komen.
En pardoes worden die groepen door de VVD impliciet uitgemaakt voor asocialen, want gedoemd om inwoners te worden van achterstandswijken. Terwijl de VVD grotendeels schuldig is aan de uitverkoop van de woningmarkt, de totale vercommercialisering van het woningbestand. Waardoor huren en woningen veel te duur zijn geworden.
Buitenlandse en binnenlandse investeerders zijn in 2015 uitgenodigd door Stef Blok, een belangrijk rukmaatje van Mark Rutte, om de rode loper van het Nederlands vastgoed te betreden en lekker te komen shoppen. Met een verdieping van de woningcrisis tot gevolg.
Kapitalisten helpen alleen problemen oplossen als ze er aan kunnen verdienen. Precies de problemen die blijven liggen, mag de overheid helpen oplossen (= de belastingbetaler). Dat principe heeft de politiek van de VVD liever niet op hun visieloze radar en die VVD-stemmers kennelijk ook niet.
Strategische besluiteloosheid
Momenteel is er opnieuw onduidelijkheid over de piekbelasters van stikstof. Dat is zowel voor boeren, werknemers in de sector als activisten frustrerend. Minister Van der Wal (Natuur en stikstof) gaat daarover meer bekendmaken in april, zegt ze. Dat is in ieder geval na de Provinciale Verkiezing en de Waterschapsverkiezingen, die daar niet los van gezien kunnen worden. Stikstof, ammoniak, mest, pesticiden en (grond)waterstanden zijn van invloed op de waterkwaliteit. Daar gaan de Waterschappen ook over en dat is nu een bijzonder politieke zaak.
Maar minister Adema (Landbouw) heeft laten weten dat boeren niet weten hoe ze met de nieuwe mestregels moeten omgaan. Op last van de Europese regels mogen de Nederlandse veehouders per 2024 niet meer mest uitrijden dan elders in Europa. Per 1 maart wordt daarom vast een bufferzone van kracht, zodat er geen mest mag uitgereden op 3 tot 5 meter afstand van de sloot.
De opgeworpen vragen door boeren zijn nu: zijn dat watervoerende of droge sloten, waar liggen die sloten dan precies? De vastgelegde (digitale) werkelijkheid verschilt van de fysieke werkelijkheid. Veranderingen zouden moeten worden gemeld bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), maar dat is niet altijd gebeurd. Nog afgezien van de klachten van boeren over het verlies aan oppervlakte om mest uit te rijden of de kosten die afvoer van mest op een andere manier heeft.
Allemaal weer gelazer om 1 maart ook weer uit te stellen. Tegen het dempen van sloten waarmee gedreigd is, is Adema dan weer geen voorstander. Welke oplossing Adema hiervoor op het oog heeft, weten we niet. Intussen hebben veel veehouderijen geen natuurvergunning en weten de verantwoordelijke provincies niet hoe dat precies zit. Ze doen er nog onverschillig over ook.
Adema probeerde aan het begin van het jaar nog wel de EU-regels opnieuw uit te stellen. Terwijl hij wist dat dat kansloos was. Opnieuw een voorbeeld van de regering Rutte om eigen of Europese wetgeving te omzeilen. Zijn dat zijn ‘radicale ideeën’ over een nieuwe bestuurscultuur?
Onverschillig over natuur?
Binnen de boerenlobby wordt het verhaal verspreid dat Nederland met zijn stikstofbeleid het beste jongetje van de klas wil zijn. In andere Europese landen zou het probleem niet spelen of wordt er minder streng mee omgegaan.
Eind vorig jaar was de Vlaamse bioloog en journalist Dirk Draulans te gast bij tv-programma Buitenhof. Aanleiding was de verschijning van zijn boek Beestenboel Bis Bis. Het is zijn derde boek met verhalen en columns over de natuur in onze directe omgeving. Draulans is een gedreven verdediger van stevig natuurbeleid en biodiversiteit.
Niet verwonderlijk dat hij zich keert tegen het landbouwbeleid dat zowel in België als in Nederland volledig ontspoort is. “Men heeft de landbouw omgeturnd naar iets dat compleet natuuronvriendelijk is”, zei hij in Buitenhof.
Ook in België is het slecht gesteld met de CO2-uitstoot (en dus de NH3-uitstoot). Het geeft dezelfde problemen en dynamiek onder boeren, die ook protesteren. Terwijl ze worden opgeslokt door het grote achterliggende probleem: het grote bedrijfsleven en het verwoestende economisch beleid. “De landbouw komt zelf in de problemen door het feit dat bodems onvruchtbaar worden omdat daar letterlijk geen leven meer inzit”, stelt Draulans.
De boeren zelf beschouwen hun werk zelf al te vaak als natuur. Zoals ze in meer mythes over hun rol in de wereld zijn gaan geloven. Dat ze heel Nederland te eten geven bijvoorbeeld.
Zo’n uitgedroogde of dichtgeslagen bodem kan dus ook ontstaan door overbemesting en bestrijdingsmiddelen. Mais- en grasland heeft daar last van. Gezond bodemleven, met diverse wormen en een keur aan bacteriën, gaat daarvan dood.
Urgentie
Net als veel mensen zijn Nederlandse politici en bestuurders wel overtuigd van de noodzaak van klimaatbeleid. Er echt wat aan doen, is een ander verhaal. Over de klimaatcrisis ontkennende partijen hoeven we het niet te hebben, die zijn bij voorbaat ongeloofwaardig. Bij de partijen die zich serieus met de nationale en Europese politiek willen bemoeien, vooral VVD en CDA, lijkt de urgentie soms ver te zoeken.
Het belang van eigen economie en welvaart wordt hoger aangeslagen. En natuurlijk zal de inspanning van Nederland alleen de klimaatrampen niet tegenhouden. Maar als ze nu niets doen, wanneer dan wel.
Als je het nu het preventief arresteren van demonstranten goedkeurt, wat ben je dan voor democraat? Extinction Rebellion versus boerenprotest. Als je nu al je kont afveegt met rechtelijke beslissingen, zoals de regering regelmatig doet, wat gaat dat worden als de echte milieu- en natuurrampen, misoogsten en klimaatmigratie op gang komen.
Meewerken aan – inderdaad – moeilijke en ingrijpende klimaatmaatregelen gaat over de toekomst van alle mensen. Die urgentie mis ik vaak. Uiteindelijk heeft de aarde jou of je nageslacht niet nodig. De aarde draait wel door. Die is nog geduldiger dan Chinezen en volmaakt onverschillig.
