Vandaag zijn ‘de boeren’ opgetrokken naar Den Haag. Rond het middaguur staat het Malieveld vol tractoren. De boeren zijn mogelijk terecht boos, maar gelijk hebben ze niet.
Dat er geprotesteerd wordt, is terecht. Het beeld dat alle boeren de boel opzettelijk lopen te verpesten, klopt niet. Noch dat ze geen oog hebben voor milieu en natuur. “Het is een levensstijl, geen werk,” zegt de boerendochter over haar vader en moeder in de videobrief hieronder.
De boeren is wet- en regelgeving opgedrongen die of tegenstrijdig of tenminste frustrerend is. Eerst het melkquotum, daarna de fosfaat regels. Een onbetrouwbare overheid, daar hebben veehouders mee te maken. Hoewel de discussie over mest al lang meegaat.
Jarenlang zijn de boeren meegetroond in andere belangen, belangen van banken en mengvoerbedrijven, en daardoor keer op keer verleid tot die funeste schaalvergroting. De ironie wil dat juist de kleinere boeren benadeeld worden door de Rabobank, de voormalige coöperatieve Boerenleenbank die ze zelf hebben opgericht.
Zegt – update – prof. dr. Jan Douwe van de Ploeg, emiritus hoogleraar rurale sociologie en boerenzoon, zaterdag 5 oktober bij Dr. Kelder & Co.
De landbouw is het Griekenland van de Nederlandse economie.
Jan Douwe van de Ploeg
Volgens de professor staat de teller van de schuldenlast van de sector op 30 miljard euro. Dus geld verdienen (met veel inkomenssubsidie: 750 miljoen per jaar) is voor boeren minstens zo belangrijk als de romantiek van het boerenbestaan. Geld lenen is nodig voor al die dure trekkers.
Varkens als productieballerina’s
De boeren en hun lobbygroepen (LTO) zijn verliefd geworden op het idee dat ze met die export geweldig bezig zijn voor het Bruto Nationaal Product. Meer productie is meer handel, is altijd beter. Dat is nou precies het soort kapitalisme dat ter discussie staat. De echte kosten zitten niet in de prijs of worden gesubsidieerd.
Ze zeggen dat ze Nederland voeden, maar het grootste deel van de vleesproductie gaat naar het buitenland. Dat fabeltje van de boer en jouw bord zingt steeds rond. Die fokzeugen zijn kwetsbare productieballerina’s die in een behuizing leven die eerder op een intensive care lijkt dan op een stal. Boer? Industrieel eiwitproducent.
Boeren zijn ook verleid en geholpen door die technische vooruitgang. Techniek maakt de moraal. Als het kan, dan doen we het. Lenen, lenen… betalen, betalen…?
Blazende luchtzuiveraars
Dus stallen vol kapitale apparatuur (energievreters) om aan regels en aan productienormen te voldoen. De nadelen van intensieve veehouderij zijn bekend. Het gaat regelmatig ten koste van gezondheid, van milieu, van mens en dier. De cultuuromslag die nodig is, waaronder minder vlees eten en produceren, is nooit serieus aangepakt door de politiek.
De markt moet zijn werk doen (VVD), zelfregulering binnen de sector (CDA) en meer van hetzelfde gelul, heeft geleid tot… meer van hetzelfde. Van die besluiteloosheid, van die onbetrouwbare politiek zijn de boeren het slachtoffer. En burgers eveneens.
CO2 & NH3
Nu het klimaat echt aan de poorten begint te rammelen, willen veel meer mensen echte stappen nemen om de CO2– en ammoniak-uitstoot te verminderen. Dat zegt de opmerking over het halveren van de veestapel van D66-woordvoerder Tjeerd de Groot.
Verontrusting is het en een terechte, zij het lastige koerswijziging, maar het is nog geen beleid. De Groot heeft, denk ik, het ongemakkelijke gelijk aan zijn kant.
De boeren moeten durven inzien dat ze meewerken aan overproductie en overbelasting van het milieu. Daar moeten wij – de samenleving – netjes mee omgaan. Natuurlijk verloop – bijvoorbeeld door het ontbreken van opvolging – helpt het verkleinen van de veestapel en ook het uitkopen van boeren hoort daarbij.
Misschien dat die kringlooplandbouw, want daar wordt al jaren over gesproken, eindelijk echt de kans krijgt. In het licht van kansen voor nieuwe generaties boeren is verhuizen – met oog op de zeespiegelstijging – een andere mogelijkheid.
Wees gerust, er gaat nog veel meer op de schop. Voor iedereen.
Update 28-10-2019
Ruim voor de totstandkoming in 2015 waren er sterke twijfels over de PAS, bij zowel het ministerie als provincies. Betrokkenen wisten van het idee van ‘vergunningverlening op de pof’. Dat werd onder de pet gehouden en enigszins weggemoffeld voor de huidige minister van LNV. Voor de Volkskrant maakte Frank Hendrickx een reconstructie van deze gang van zaken.
Onderstaande video’s geven de verschillende werkelijkheden goed weer. De economie moet anders, maar de boer is geen boeman.
NB: Foto’s komen van Twitter
