Op en rondom de A12 gebeuren dezer dagen mooie en rare dingen. Muziekinstrumenten worden als bedreiging gezien, de Haagse politie gaat in het jeugdwerk en die fossiele subsidies worden almaar hoger.
Hulde aan radioprogramma OVT dat in de uitzending van 17 september tijd inruimde voor de achtergronden van de fossiele subsidies. Thomas Muntz van journalistiek platform Investico was te gast.
Hoe zijn die ‘subsidies’, die voornamelijk bestaan uit belastingkortingen ontstaan en hoe komen we er van af? Muntz verbaasde zich sowieso over het feit dat een burgerbeweging zoveel mensen op de been kreeg voor een ‘belastingkwestie’. Dat is redelijk uniek, maar het is de kern van de zaak.
En er cold turkey mee stoppen, zal waarschijnlijk onverstandig zijn. Maar er is nu zelfs geen plan, alleen maar Haagse bluf, een warme luchtzak. De argumenten van het bedrijfsleven zijn onveranderd en veranderen niets aan het beleid. De riedel is steeds weer: de concurrentiepostite verslechterd, bedrijven trekken weg en banen gaan verloren. En dat zijn grotendeels veronderstellingen.
Kleine pet, grote pet
Het grote uitdelen van de Nederlandse politiek is begonnen in de jaren zestig. Met de vondst van de Groningse gasvelden (Slochteren) leefde er volgens Muntz een groot optimisme over de energievoorziening. De verwachting was dat Nederland snel aan de kernenergie zou raken, dus van dat ‘oude gas’ moesten we zo snel mogelijk profiteren. Verkopen en weggeven was geen probleem, Nederland was Koeweit aan de Noordzee.
Langzaam groeide evenwel het Faustiaanse pact met het grote bedrijfsleven, dat op de ministeries in de ambtelijke stukken ironischerwijs werd afgekort als PHAUSD, aldus Muntz. Bij economische of financiële tegenwind kwamen de bedrijven met de grote pet langs: Philips, Hoogovens, Akzo, Unilever, Shell en DSM. Zo bouwden de belastingvoordelen zich op, jaar na jaar, tot we – als we het ministerie nu mogen geloven – aan een bedrag van meer dan 40 miljard zijn gekomen.
Gratis geld voor die ondernemingen. Werken in het zweet des aanschijns? Niet nodig: ze gingen en gaan het geld gewoon ophalen in Den Haag. Net als de Nederlandse verzorgingsstaat profiteerde het bedrijfsleven volop van de Groningse gasbel.
In contrast daarmee noemde Muntz het beleid van de Duitse staat die zich in de periode ’60-70 ook richtte op het zelf financieren van windenergie. Daarom zijn ze verder met hun aandeel in duurzame energie.
Doorgaan op het huidige pad en doen alsof je niet hoeft te veranderen, is ook radicaal
Sandra Phlippen in Buitenhof (11-09-2023)
De onbeprijsde subsidies
Volgens mij sprak vorige week Sandra Phlippen, hoofdeconoom van de ABN AMRO, wijze woorden. Sowieso omdat ze Arno Boot (hoogleraar Financiële Markten) vaardig tegensprak, omdat hij Extinction Rebellion te radicaal vond met hun onwettige acties. “Doorgaan op het huidige pad en doen alsof je niet hoeft te veranderen, is ook radicaal,” reageerde ze.
Phlippen legde ook goed uit hoe het zit met die subsidies. Dat zijn behalve rechtstreekse subsidies (direct geld geven) en belastingvoordelen (niet innen van belasting) ook indirecte voordelen. Dat is namelijk de onbeprijsde vervuiling van het milieu die heeft plaatsgevonden door die bedrijven. Akzo, DSM en Chemours (Dordrecht) en Chemelot (Geleen) hebben ook ons land gratis kunnen vervuilen.
Daar kun je een prijskaartje aan hangen.
Het is mede de oorzaak dat de drinkwaterkwaliteit en de natuur zijn achteruitgegaan. Dat is niet alleen de schuld van de landbouw door mest en pesticiden, maar ook door de pfas en andere Scheisse van die chemische fabrieken en natuurlijk Tata Steel, dat aan alle vormen van vervuiling meedoet. De vervuilers hebben nooit echt betaald.
Een Faustiaans pact dus. Zo wordt buurland Duitsland niet alleen betrokken bij de onze discussie over subsidies, maar ook door de Mephisto-folklore. En laten we niet vergeten dat de waterkanonnen, eerst gratis uitgeleend, nu gehuurd worden van Duitsland. En dat zij eveneens met foute pacten, energietransitie en klimaatcrisis te maken hebben.
Voorlopig leven we in de eeuw waarin wereldwijde klimaatrechtvaardigheid nodig is. En wanneer willen we dat?
