Het is een merkwaardige dag. Het is namelijk 40 jaar geleden dat mijn moeder – Hennie Zwart – overleed, net geen 37 jaar oud, ongeveer een week voor haar verjaardag. Vandaag zou ze dus 77 zijn geworden als haar ziekte en complicaties haar niet fataal werden. Dat is zo lang geleden dat ik me bijvoorbeeld haar stem niet meer kan herinneren. Het is een dag die zeer doet.
Haar ziekte was denkelijk mijn eerste Latijn: myasthenia gravis (MG) en veel meer is er niet bijgekomen. Een ongeneeslijke aandoening die een normale werking van je spieren aantast of zelfs helemaal kan verhinderen. Het immuunsysteem valt een stofje aan dat de spieren moet aanzetten tot actie. Het maakt je moe en krachteloos, slikken en spreken kunnen moeilijk worden.
Het treft mensen als het noodlot, jong en oud, ook mannen maar meer vrouwen. Maar het is niet erfelijk, dat is dan weer mazzel. In de tijd dat mijn moeder het kreeg, duurde het geruime tijd voor de diagnose werd gesteld. De specialisten zaten bij het toenmalig Wilhelmina Gasthuis (nu AMC) en de behandeling bestond geloof ik met name uit flinke doses prednison. Een paardenmiddel met veel bijwerkingen waardoor mijn moeder soms lange tijd een opgeblazen gezicht kreeg.
Bij mijn moeder trof de MG ook de ademhaling, zodat ze ook een tracheotomie of luchtpijpsnede in haar hals had. Thuis speelde ik wel eens met de elektrische ademhalingspomp die daarvoor in huis was – een stevig en compact compressortje dat mooi ronkte.
Die tracheotomie noemde ik en mijn vriendjes gewoon een ‘gaatje in de keel’. En die vriendjes vonden dat machtig interessant en een beetje eng natuurlijk.
Laatste keer
Haar omhelzing in het ziekenhuis de laatste keer dat ik bij leven afscheid van haar nam, was iets te stevig. Ik schrok ervan, het voelde als de aankondiging van het onvermijdelijke. Ze was behoorlijk ziek geweest en haar lichaam was erg opgeblazen. Toen een kleine week later de BMW van mijn ‘tante’ Gré voor ons huis in Santpoort parkeerde en mijn vader thuisbracht, wist ik genoeg.
Met moeder had ik namelijk al voor een kind bijzondere gesprekken gevoerd, waaronder over haar ziekte en de verwachte afloop. Ze was een open en sociale vrouw. Ze was ook zeer bezorgd over het lot van haar kinderen – mijn zus en ik – na haar dood. Die zorgen bleken terecht.
Zeer.
Maar kijk toch hoe mooi en sprankelend ze hier is vastgelegd op haar trouwdag. Als een model leunend op de deur van een Chevrolet Impala.
Dag lieve moeder!
Jelske Boonstra
Bedankt voor het delen en wat een prachtvrouw was je moeder. Tragisch om haar zo jong te moeten missen.
Ferry
Prachtig, Bart. En verrassend om zo’n persoonlijke ontboezeming te lezen, in je reeks zondagse post. ga zo door, zeg ik wat de persoonlijke noot betreft. Ik zag zojuist de film A Family Affair over de lotgevallen van een heel ander soort moeder; eigenlijk vooral een oma, gezien door de ogen van haar kleinzoon. Een vrouw die wel een hoge leeftijd bereikte, vijfennegentig. Maar die tot op die leeftijd nauwelijks benul heeft gekregen van het leed dat ze haar kinderen en kleinkinderen aan heeft gedaan, eenvoudigweg door haar kinderen op vroege leeftijd in de steek te laten voor een loopbaan als model.
Jouw ‘film’ gaat over een moeder die veels te vroeg stierf en uit het leven van haar kinderen werd weggerukt. En de pijn die dat doet. Mooi om haar te eren met de foto op haar trouwdag: “Als een model leunend op de deur van een Chevrolet Impala.” Hoezeer is jouw moeder op die foto een jonge, onbevangen en gelukkige vrouw en vooral niet iemand die enige ambitie koestert model te worden…
Roel
Wat enorm triest en desalniettemin mooi onder woorden gebracht, Bart.
Bart van Maanen
Dank je Roel. Ik vermoed dat iedereen wel zo’n dag kent waar een grauwsluier over hangt. De dood van mijn moeder heeft aan mijn leven een heel andere dynamiek gegeven, om het maar ingetogen te zeggen.
Rieks Hadders
Mooi, liefdevol relaas Bart
Bart van Maanen
Dank je Rieks. Ik ben niet zo van de jubilea, maar dit moest even.