Dat journalistieke aandacht voor Europa en de Europese Unie niet saai hoeft te zijn, bewijzen de maker van De Slag om Brussel (VPRO).
Verslaggevers Roland Duong en Teun van de Keuken, ook van de Keuringsdienst van Waarde (RVU), geven aan de hand van een aantal sprekende voorbeelden inzicht in de Brusselse regels en de handhaving daarvan. Over Italiaanse wormenkaas, lonkende kortingen voor auto’s en de merknaam champagne.
Met de droogkomische Keuringsdienst-aanpak en de prachtige commentaarstem van Peer ‘Bommetje’ Mascini is de serie reportages een aanwinst. Tegelijk bewijst het dat je het verhaal moet opzoeken, zodat ik Paul Brill van de Volkskrant van harte steun in zijn pleidooi om vooral toch correspondenten in ere te houden. Zijn artikel is overigens herplaatst bij De Nieuwe Reporter.
Fijne kortingen
Brussel wordt platgelopen door allerhande lobbygroepen. Het is een onderdeel van de Europese democratie. De auto-industrie is bijzonder vertegenwoordigd met de ‘adviesgroep’ Cars 21, waarin ook parlementariërs zitting hebben naast de grote Europese automerken. Hun invloed gaat bijzonder ver, want hun adviezen hebben geleid tot uitstel van aanpassingen om auto’s zuiniger en minder vervuilend te maken.
Tegelijk bewijst ‘embedded’ en scheidend parlementariër Kathalijne Buitenweg (GroenLinks) dat de auto-industrie er veel aan is gelegen het hele Europarlement te vriend te houden. Zij gaat – voor het eerst (!) – op zoek naar een auto en komt er achter dat er enorme kortingen worden aangeboden op de aanschaf van een nieuwe auto. Dertig procent bleek geen uitzondering.
Wormenkaas
Voedselveiligheid is een grote zaak voor de Europese Unie en dat is op zich terecht. Maar oude regionale recepten laten zich niet zomaar wegduwen door regels. De casu marzu (= rotte kaas) die op Sardinië wordt gemaakt, mag eigenlijk niet gegeten worden volgens ‘Brussel’. De kaas wordt op smaak gebracht door hem door larven van de kaasvlieg te laten doorboren. De poep van de larven geven de kaas een sterke en romige smaak. De Sardijnen beschouwen het als kenmerk van hun onafhankelijkheid en als cultuurgoed. Het ligt niet in de winkel, maar het wordt wel gemaakt.
Maar zoals uit de andere afleveringen ook blijkt, is de controle merkwaardig geregeld. Waar een Nederlandse producent van verse geitenkaans of gorgonzola, ook ‘rotte kaas’, vier keer of meer wordt gecontroleerd, komt bij de Sardijnse kaasmaker niemand langs.
Appelation controlée – La la la- la la -la
Dan foute bubbels. We weten dat champagne alleen uit de Champagne-streek mag komen. Maar waar wordt nu eigenlijk op gelet? Op de druif, de grond, aantal zonuren, kortom alle invloeden die samen de ’terroir’ van de wijn uitmaken? Nee hoor, alleen de streek. Dus wordt er wat afgemengd en bijgemengd om maar aan de productie en de kwaliteit te kunnen voldoen, met wisselende uitkomst maar wel als ‘echte’ champagne.
Europa laat het over aan de branche zelf om de eisen op te stellen. Niet verwonderlijk dus dat momenteel geprobeerd wordt de Champagne-streek te vergroten (sic), meer grond dus om meer champagne te kunnen produceren.
In deze aflevering wordt dat afgezet tegen de Zwitserse wijn uit het dorp Champagne, waar geheel volgens traditie wordt gewerkt. De wijn mag echter geen champagne heten, dus staat er C-ampagne op het eitiket. Roland Duong was onder de indruk van de smaak.
UPDATE: Maandag 1 juni 2009 was de laatste aflevering te zien, waarin de ‘Euroscepsis met enige scepsis’ werd benaderd. Een belangrijke conclusie is dat de Europese regels helemaal niet zo dwingend zijn als de tegenstanders van ‘Brussel’ vaak beweren.
Zo is de werkhoogte voor de ladder van glazenwassers door overleg tussen Nederlandse werkgever en werknemers tot stand gekomen. Wel zijn er algemene veiligheidsafspraken gemaakt. De intensieve controle van de rauwmelkse kaas is ook door Nederlandse bestuurlijke organisaties ingevoerd. Dat fenomeen heet gold plating, het stapelen dus van extra regels door lidstaten, en Nederland is daar erg goed in.
Politici die als ‘kritisch’ of ronduit negatief over Europa zijn (SP, PVV, VVD, maar ook PvdA), hebben het dus regelmatig mis en maken gebruik van populaire vooroordelen. Twee partijen zijn zowel kritisch op als voorstander van de Europese Unie: D66 en GroenLinks.