IM Frank Starik (1 juli 1958 – 16 maart 2018)
17 maart 2018 – Zaterdagavond, even letterlijk naar The Movies, naar de prijswinnende film The Shape of Water. De mobiel moet natuurlijk wel tot zwijgen worden gebracht. Snel een Facebook-melding bekijken, maar ik blijf hangen bij de tijdlijn en zie een bericht van Ingmar Heytze: ‘Rouwt om Ef Starik.’
Met link. Klik.
Godverdedomme.
Van het voorbijglijdende sprookje van de film naar herinneringen aan Frank Starik gaan mijn gedachten gedurende de voorstelling. Hoewel Starik onlosmakelijk is verbonden met de dood, was dit toch even niet de bedoeling, dacht ik zo.
De Willem Kloos Groep, met ‘luide muziek op tekst van dode dichters’, de Poule des Doods voor de eenzame uitvaarten, de dood die in zijn werk voorbijtrekt in huishouden en hobbies.
Ruim een maand daarvoor sprak ik Starik bij een treurige gelegenheid, de begrafenis van zijn grote vriend, dichter en drummer Menno Wigman. Ook al slachtoffer van hartfalen. Zelf was hij in mei 2017 ernstig herinnerd aan zijn eigen sterfelijkheid door een hartinfarct.
Leven wel gebeterd, maar nog niet helemaal gestopt met roken, niet drinken is makkelijker, tabak verstopt in zijn rek met pakken, en vandaag toch maar Refusal genomen voorafgaand aan de dienst voor Menno, want het was toch wel zo’n dag om je klem te zuipen.
Vanwege de drukte tijdens de condoleance op Zorgvlied hield ik het kort met Starik. Sterkte man. We houden contact, dat werk.
Nu dit.
Moondog Jr.
Starik kwam mijn leven binnen via een zelfgeschreven persbericht. Dat landde op de stapel post die ik als vrijwillig coördinator van de cultuurpagina’s van MUG (Maandblad Uitkeringsgerechtigden) binnenkreeg. Dat er toch iets mogelijk moest zijn qua aandacht voor Mijn leven als museum (1993) in zo’n krant voor steuntrekkers. Zijn taal nam me gelijk voor hem in.
Niet lang daarna sprak ik hem als directeur van het Starik Museum der Kleine Werken, gehuisvest aan de Rozengracht. De schitterende brieven aan de Sociale Dienst in dat boek en het interview leidde tot het artikel: ‘Ik leef en u moet betalen’. Aan de anarchistische oproep overstelpend veel ‘brieven met enige financiële informatie’ te sturen aan de soos is helaas nauwelijks gehoor gegeven.
De rondleiding door het museum gaf verder inzichten in het ‘hobby hebben aan vogelen houden’, de later verwaterde ambitie om het museum (een gemeentelijk slooppand) elders voort te zetten. Maar ook, muziekliefhebbers onderling, tot de tip om eens naar Moondog Jr. te luisteren. Sindsdien ben ik fan van dEUS en Zita Swoon. En nog een tip – ‘dat is ge-wel-dig – Rainer Maria Rilke’.
Meneer Starik
Ik volgde ‘Meneer Starik’ en zijn werk gedurende de jaren daarop, tot op heden. Optredens, voordrachten, feestjes, presentaties. Dat meneer paste hem door de gedragen en ironische manier van praten die hij had, door de pakken die hij droeg.
In 1996 interviewde ik hem opnieuw voor De Groene Amsterdammer. Het thema van de dood was nu nadrukkelijk aan de orde. Starik deed mee aan de tentoonstelling Midden in het leven staan wij in de dood in Arti et Amicitiae.
Steeds meer kunstenaars gingen zich bemoeien met de uitvaartbranche, die de toekomst – gezien de demografische ontwikkelingen – handenwrijvend tegemoet trad. Nieuwe rituelen, nieuwe arrangementen zouden de laatste wens gaan begeleiden en verdomd… Starik’s antwoord op de tentoonstelling was de Zelfdraagkist.
F. Starik Staat
De herinneringen aan Starik zullen zich bij dit droeve nieuws aan velen die hem hebben gekend opdringen. Kijk, zijn beste vriend was ik niet, maar als we elkaar zagen was het goed. Misschien vat zijn opdracht aan mij in zijn laatste bundel, Staat (2015) het wel goed samen: Ouwe makker, F.
Dat had nog wel even zo mogen blijven.
Allerzielen
Bij het verschijnen van het boek Eenzame uitvaart op 2 november 2005 maakte ik een reportage over één zo’n uitvaart op begraafplaats Sint Barbara. Met een nagesprek met Frank Starik, over zijn drijfveren, de organisatie, de toekomst van de eenzame uitvaarten en zijn voorbereiding op eigen verscheiden.
Zijn werk voor de Eenzame Uitvaart wordt voortgezet door de gelijknamige stichting onder leiding van Joris van Casteren.
Update 16 maart 2019:
Een winderige zaterdag. Zo’n twee weken voor Stariks sterfdag heeft zijn graf een steen gekregen. Een steen in de vorm van een grafkist. De inscriptie is niet gecentreerd, maar net uit het midden. Vanuit het gezichtspunt van de geliefde dode links, alwaar zijn hart… dus.
De grafsteen van F. Starik 
De dichter als enkel initiaal
