In aanloop naar de verkiezingen voor de nieuwe gemeenteraden is er al veel geschamperd over de lokale democratie. En dat is soms terecht. Toch ga ik stemmen. Sterker nog, dit jaar mag ik een hele dag achter de tafel van een Amsterdams stembureau zitten.
Stemmenteller ben ik al een paar keer geweest, maar na een e-learning cursus ben ik gepromoveerd tot stembureaulid. Stembureau 35, here I come.
De nieuwe colleges van Burgermeesters en Wethouders krijgen veel op hun bord de komende raadsperiode. Meer regie over zorg (jongeren, ouderen en gehandicapten) en sociale zaken, met minder geld, want er wordt ingrijpend bezuinigd. De controlerende rol van de gemeenteraad is dus enorm belangrijk.
Papieren werkelijkheid
Op papier welteverstaan. De werkelijkheid van de gemeenteraad is dat ze helemaal niet zoveel invloed hebben als de politici zelf doen voorkomen. Als je dit artikel van De Correspondent leest, zakt de moed je enigszins in de schoenen. Het is een bespreking van het boek De gemeenteraad heeft geen toekomst (Waarom stemmen op 19 maart 2014?) van Jasper Loots en Piet-Hein Peeters.
Daar worden een paar harde noten gekraakt over de macht van de gemeenteraad:
- Meer taken maken de gemeenteraad niet slagvaardiger of democratischer, want door de specialistische kennis die voor complexe onderwerpen nodig is, worden de belangrijkste politieke (!) keuzes door de wethouder en de ambtenaren gemaakt. De raad mag daarna nog wat brommen en dan hoppeta hadseflats, besluiten maar.
- De gemeenteraad besluit maar over 10% van het budget, de andere 90% gaat naar de uitvoering van landelijk beleid. De gedroomde dualisering is uitgebleven.
- Raadsleden stellen zich steeds meer op als bestuurder of ambtenaar, meer dan als volksvertegenwoordiger. Samen met de kennis- en informatieachterstand betekent dat dat ze ‘niet regeren, maar reageren’.
- Omdat bovenstaande punten niet nieuw zijn – meer onderdeel van een ontwikkeling, is het dus voor potentieel goede, nieuwe mensen in de lokale politiek helemaal niet aantrekkelijk om zich te melden. Daardoor daalt het algehele niveau van de raadsleden, wat bij de volgende verkiezingen opnieuw geen aanmoediging is. En zo ontstaat er een vicieuze cirkel die bekwame mensen ervan weerhoudt in de lokale politiek te stappen.
Tja. Het feest der democratie.
Stembureau 35: Singelkerk
Woensdag 19 maart zit ik de hele dag op Singel 482, de voormalige schuilkerk van de Doopsgezinde Gemeente. Voorwaar, een mooie plek in Amsterdam. Met maar liefst 3 stembussen, want behalve voor de gemeenteraad wordt er ook gekozen voor de bestuurscommissie binnenstad en het referendum over de Elandsgracht.
Ondanks de sterke argumenten om de verkiezing maar over te slaan, ga ik toch stemmen. Ook omdat ik niet wens te accepteren, dat stemmen voor de gemeenteraad volkomen zinloos is. De schrijvers van het boek zeggen het zo:
Het mag niet zo zijn dat we de inrichting van dorp en stad overlaten aan professionals en ambtenaren die uiteindelijk geen verantwoording hoeven af te leggen.
Stemmen met een beetje machteloze woede dus, ‘rage, rage, rage, against the dying of‘ de lokale democratie. De keuze wordt daardoor niet makkelijker.
Als de wethouder, bestuurders en ambtenaren zoveel macht hebben, kun je dus maar beter kiezen voor een stevige bestuurlijke figuur. De kans dat je die treft bij een nieuwe, kleine lokale partij is natuurlijk gering. Of je kent ze gewoonweg niet, onzichtbaar als ze zijn.
Types van de grotere, traditionele partijen zouden weer kunnen gaan meehuilen met de landelijke wolven, zie PVDA en VVD. Stem op een kleine of lokale partij, dan krijg je hopelijk wel het tegengeluid en misschien een ietsiepietsie politieke tegenmacht.
Gezien de vele nieuwe partijen (totaal 27 lijsten) leeft de lokale politiek best wel. Voor het basisinkomen is er zelfs een aparte partij, maar is dat ook bij de Radicale Oppositie Beweging (ROB van ‘hallo fans’ Rob Zwetsloot) kennelijk een lokaal issue. Opvallende nieuwkomer is oudgediende Ina Brouwer, want oud-parlementariër van de CPN en GroenLinks, met Visie Op Amsterdam.
Ik heb het idee dat er nog veel op de democratische schop moet, voor woensdag gaat dat niet lukken. Stemmen dus! Ik wens je veel wijsheid.
