Zaterdag 28 april ben ik met mijn vrouw Johanneke naar villa De Wachter in Amersfoort geweest. Het is het ouderlijk huis van haar moeder.
De villa uit 1927 is ontworpen en gebouwd door Hendrik Th. Wijdeveld (1885-1987), een visionaire architect en oprichter van het tijdschrift Wendingen. De villa is gebouwd in opdracht van de familie Langelaan. De grote villa is in stijl opgesplitst en er wonen twee families, die een dag organiseerde in het teken van de familie Wijdeveld.
Voor Cornelia ‘Corretje’ Guldemond-Langelaan (1922-2012)
Volgens architectuur historicus Max Cramer was Wijdeveld behalve architect ook een groot acteur. Hij kon met grote gebaren enorme betogen afsteken, waarbij hij de toehoorders meenam in een groot verhaal. Zijn opleiding als architect voltooide hij vanaf 1900 bij P.J.H. Cuypers (Rijksmuseum, Centraal Station Amsterdam).
Het was een man die durfde te dromen. In tegenstelling tot het semi-wetenschappelijke modernisme had hij een meer romantische kijk op de architectuur. Hij was betrokken bij de Amsterdamse School, propageerde dat via het tijdschrift Wendingen (1918) en was vriend en fan van de Amerikaanse architect Frank Lloyd Wright. In Wendingen gebruikte hij – ook graficus – als eerste de schreefloze letter. Het soort letter dus die voor internet onmisbaar is geworden.
Villa de Wachter
Wijdeveld was een vriend van de familie Langelaan. Cornelia Langelaan, dochter van de gefortuneerde Adriaan Stoop, gaf de opdracht aan Wijdeveld. Hij verzorgde ook het interieur en de inrichting, zolas meubels en lampen. Deze Cornelia was een bijzondere vrouw, want bijvoorbeeld in die dagen al een hartstochtelijk pleitbezorger van het Montessori onderwijs.
“Opa Stoop’, een kundig en ambitieus mijningenieur, stichtte in 1887 op Java de Dordtsche Petroleum Maatschappij en bracht deze familieonderneming tot grote bloei. Zeker nadat het bedrijf was overgenomen door de ‘Koninklijke Olie’ was hij een welgesteld man. Een tweede terrein van actie vond hij vervolgens in Beieren, waar een mineraalwaterbron, aangeboord op zoek naar olie, de basis werd voor het kuuroord Bad Wiessee. Daarnaast ontwikkelde Stoop zich tot weldoener, die velen in zijn voorspoed liet delen. Zo stichtte hij ondermeer het Stoop’s Bad in Haarlem en de Bloemendaalse Schoolvereniging en financierde hij talloze andere initiatieven.”
(Bron: website Stoop-Van Deventer)
Creatieve familie
De familie Wijdeveld is een creatieve familie gebleken. Wolfgang Wijdeveld, de zoon van Hendrik, was componist. En verschillende kleinkinderen van Wolfgang zijn beeldend kunstenaar. Daarom is er deze dag naast het bekijken van de villa en maquettes van ontwerpen ook muziek te horen en er grafiek en schilderijen te zien waren.
Bijzonder was om de compositie Taliesin uit 1948 van Wolfgang Wijdeveld te horen. Getipt door zijn twee dochters heeft de sopraan Julia Bronkhorst het initiatief genomen om dit werk uit te voeren. Taliesin was het zomerhuis van Frank Lloyd Wright, waarmee deze zijn ideeën over organische architectuur verder probeerde te ontwikkelen.
Villa in de oorlog
De familie Langelaan verkocht de villa rond 1950. Van Corretje Guldemond-Langelaan, Johanneke’s moeder, heb ik wel een goed verhaal – op deze 5e mei – gehoord over de villa en de bewoners tijdens de oorlog. Namelijk dat er is getennist met ingekwartierde Duitse soldaten, terwijl er verschillende onderduikers in het huis aanwezig waren.
Een bijzondere dag was het. En bijzonder spijtig dat Cor er niet bij kon zijn. De foto’s heb ik haar nog wel laten zien.
